Hoewel in het kieskompas de stelling ‘De klimaatcrisis wordt overdreven’ nog steeds voorligt, bestaat er bij Facet geen twijfel over: de klimaatcrisis moet aangepakt worden. Over de wijze waarop we het tij kunnen keren zijn de meningen overigens wel verdeeld. Dat is ook niet vreemd voor een transitie op wereldwijde schaal. Bovendien willen we het nu natuurlijk goed doen om te voorkomen dat we achteraf spijt hebben van onze keuzes. We stellen onszelf dan ook herhaaldelijk de vraag: ‘Is deze oplossing echt duurzaam? En is dat op de langere termijn ook zo?’
In dit artikel willen we één onderwerp uitlichten, namelijk zonnepanelen. Het is een thema dat al een tijdje in de samenleving speelt. Zo ziet bijvoorbeeld iedereen steeds meer huizen en bedrijven met zonnepanelen op hun dak verschijnen. Tijdens verschillende informatieavonden voor inwoners, raadsleden en andere stakeholders werd aan mij de volgende vraag gesteld: “Hoe duurzaam zijn zonnepanelen nu echt? Dat de elektriciteit afkomstig van de zonnepanelen beter is dan van fossiele brandstoffen, dat begrijp ik. Maar hoe zit het met de materialen en het productieproces?” In dit artikel vertellen we daar meer over.
Het productieproces
In het productieproces van zonnepanelen is veel energie nodig. Om een idee te krijgen van de CO₂-uitstoot moet je dus kijken hoe de panelen zijn gemaakt. Als er groene stroom gebruikt is, scheelt dat al snel de helft aan uitstoot in vergelijking tot fabrieken die op fossiele brandstoffen draaien. Daarnaast is het rendement van de panelen een belangrijk aspect voor duurzaamheid. Hoe hoger het rendement van de zonnepanelen, hoe lager de milieu-impact is. In de tijd dat de panelen op een dak liggen is er ten slotte geen sprake van CO₂-uitstoot. Uit onderzoek is gebleken dat met een levensduur van ongeveer dertig jaar, zonnepanelen gemiddeld vijftien keer zoveel energie opwekken dan dat het kost om de panelen te maken.
Ook bij de aanschaf van zonnepanelen is het dus van belang om goed onderzoek te doen naar de leverancier. Hetzelfde geldt voor gemeenten bij het verlenen van een vergunning voor zonneparken. Gaan zij voor de goedkoopste of de meest duurzame zonnepanelen? Het is goed om hier kritisch op te zijn, zodat we de techniek een stap de goede richting in helpen.
Recyclen van zonnepanelen
Opgebruikte zonnepanelen worden in heel Europa gezien als elektronisch afval. Leveranciers en producenten van zonnepanelen hebben daarom een verplichting om de panelen in te nemen en te recyclen. Om de materialen op een zo hoogwaardig mogelijke wijze te recyclen is in 2018 de eerste Europese fabriek geopend voor het recyclen van zonnepanelen. In de fabriek kunnen ze 90% van een zonnepaneel terugbrengen in de kringloop van verschillende industriële sectoren. Zo gebruiken ze het glas opnieuw in de glasindustrie en het frame in een aluminiumraffinaderij.
Sinds 1 maart 2021 zijn alle producenten en importeurs van zonnepanelen verplicht om zich aan te sluiten bij Stichting Open. Deze stichting zorgt voor inzameling en recycling van zonnepanelen en omvormers.
Circulaire zonnepanelen
Door recycling gaan de meeste materialen van zonnepanelen na hun levensduur andere industrieën in. Hierdoor gaan er grondstoffen verloren in de zonnepanelensector zelf en moeten we weer nieuwe grondstoffen winnen voor de panelen. De materialen van zonnepanelen komen allemaal uit bronnen die op kunnen raken (siliciumzand, metaal, kunststof). Dat betekent dus dat recyclen al goed is, maar circulaire zonnepanelen zijn nog veel beter! Met volledig circulaire panelen voorkomen we dus het verlies van grondstoffen.
Waar we naartoe moeten zijn panelen die de gehele levensloop duurzaam zijn. Alle onderdelen van de panelen behouden in dat scenario hun waarde en kunnen voor de productie van nieuwe panelen gebruikt worden. Hierdoor blijven zonnepanelen niet alleen ook na gebruik duurzaam, maar blijft de CO₂-uitstoot ook nog eens laag.
We zijn er dus nog niet, maar er vinden al wel goede ontwikkelingen plaats. Zo verwacht de Nederlandse fabrikant Exasun eind 2021 met circulaire zonnepanelen op de markt te komen. De zonnepanelen kunnen straks worden verkocht met statiegeld, zodat ze aan het einde van de levensduur weer ingezameld worden.
De toekomst van zonnepanelen
Volgens een studie van de koepelorganisatie SolarPower Europe heeft Nederland in 2020 een recordaantal zonnepanelen geïnstalleerd. Het vermogen is wel met 2,8 gigawattpiek gegroeid! Een hele prestatie dus. De verwachting is dat dit de komende jaren zal blijven stijgen.
De rol van elektriciteit neemt toe. Dit heeft te maken met de groei van het aantal elektrische auto’s en het gebruik van warmtepompen om onze huizen te verwarmen (ChangeInc.). Waar we voorheen zagen dat de aandacht van producenten vooral bij het verbeteren van het productieproces en het omlaag brengen van de kosten van zonne-energie lag, zien we dat er nu meer aandacht is voor het recyclen van zonnepanelen. De gemiddelde levensduur van een zonnepaneel is dertig jaar, wat betekent dat we straks met een enorme afvalstroom zitten. Steeds meer betrokkenen zien in dat we iets moeten veranderen en spelen hierop in. Innovaties op het gebied van zonnepanelen zijn aan de orde van de dag en dit is nodig om de duurzaamheid van materialen en het productieproces te verbeteren.
Wil je meer weten? Neem dan contact met ons op. Onze adviseurs staan voor je klaar!