Over de gastblogger:
Yvette Marijnissen is werkzaam bij Met Yvette. Zij begeleidt verandertrajecten met een maatschappelijk en duurzaam belang, zoals de materialen- of energietransitie. De werkwijze van Yvette kenmerkt zich aan natuurlijk leiderschap en vertrouwen. Werken Met Yvette betekent verbinding, duidelijkheid scheppen in de chaos en mensen meenemen. Haar motto? “Wees niet bang voor verandering, ik ben je gids.”
Over bewonersparticipatie gesproken..
Bewonersparticipatie is hot. Gemeenten zijn bezig met het opstellen van de RES’en en de Omgevingswet staat voor de deur. Allebei transities in de openbare ruimte waar bestuurders nog weleens zenuwachtig van worden. ‘Draagvlak’ is het toverwoord. En ‘bewonersparticipatie’ lijkt daarvoor te allen tijde het wondermiddel. Maar is dat wel zo?
Niet iedereen hoeft mee te doen
Bewonersparticipatie lijkt alleen succesvol als iedereen heeft meegedacht en meegedaan. Klinkt logisch toch? Nu even terug naar jezelf en de gemeente waar jij woont. Denk jij overal in mee? Ga jij naar elke meedenkavond die in jouw gemeente op de agenda staat? Doe jij mee aan ie-de-re enquête? Zelfs voor de fanatiekelingen onder ons is dat in de praktijk niet altijd “ja”. Soms vind je het prima dat anderen meedenken en jij even overslaat. Of je hebt griep of je kind is jarig, waardoor meedoen en meedenken op dat moment nét even niet lukt. Heb je dan automatisch weerstand tegen het onderwerp dat die avond op de agenda stond? De meeste mensen niet.
Bewonersparticipatie is dus niet alleen maar succesvol als iedereen heeft meegedacht en meegedaan. Het is veel belangrijker dat iedereen die wíl meedenken en wíl meedoen weet waar en bij wie ze moeten zijn. En dat het moment en het communicatiemiddel dat wordt ingezet is afgestemd op de doelgroep. Daarover gesproken…
Verbind met je doelgroep
Dit lijkt een open deur, maar in onze bevlogenheid vergeten we het snel. Neem nu deze coronatijd. We werken massaal thuis en videobellen wat af de hele dag. Niet meer even langslopen bij die collega verderop in de gang of een wandelingetje naar de vergaderruimte. Nee, we doen nu écht alles via het scherm. En niet alleen wij. Ook oma die niet zo van de nieuwe technieken was, weet nu hoe zij moet videobellen met de kleinkinderen. Dit is onze collega’s niet ontgaan. Ik heb al van meerdere kanten gehoord dat nu hét moment is om volop bewonersparticipatie via online bijeenkomsten te organiseren. Want ja, nu weet iedereen hoe dat werkt en juist nu staan meer mensen daar voor open. Maar ga weer even terug naar jezelf. Heb jij op dit moment – na een dag lang scherm en videobellen – zin in een online bijeenkomst ‘s avonds? Ik betwijfel het. Ik zie om mij heen dat veel mensen hun scherm en het videobellen zat zijn. Betekent dit dat we geen online bijeenkomsten moeten organiseren? Nee. Ik denk dat online bijeenkomsten een welkome aanvulling zijn en we daarmee juist de mensen kunnen bereiken die doorgaans niet naar het buurthuis komen. Besef alleen goed dat nú voor de ander een minder fantastisch moment kan zijn, dan je wellicht in de eerste instantie dacht. Organiseer je een online bijeenkomst? Zorg er dan voor dat jouw verwachtingen reëel zijn, dat je aansluit op de behoefte van jouw doelgroep en dat je zorgt voor interactie, zodat bewoners écht kunnen meedoen. Want…
Wees zorgvuldig met de tijd van de ander
Het is niet de eerste keer dat een beleidsmedewerker de opdracht krijgt om beleid te vormen mét bewonersparticipatie. Bewoners denken enthousiast mee en komen met ideeën. Helaas komt het weleens voor dat na zo’n traject toch wordt besloten om alleen het wettelijk noodzakelijke te doen of het hele gebeuren uit te stellen (vaak wegens te weinig budget). Ideeën van bewoners verdwijnen op de spreekwoordelijk plank in de kast. Met schaamrood op je kaken moet je dit uitleggen aan de bewoners die hebben meegedacht. Die betrokken bewoners, waarvan jij weet dat zij op de participatieavonden haastig hun eten naar binnen hadden gewerkt om erbij te kunnen zijn. Bewoners die hun geliefde sportavondje lieten schieten of hun kind niet in bed konden leggen. Omdat zij het belángrijk vonden om mee te denken. Ze wilden hun steentje bijdragen. Je kunt ervan uitgaan dat zij de volgende keer wat minder staan te springen, ook al gaat het onderwerp hen aan het hart. Gelukkig werkt dit ook andersom. Krijgen de ideeën van je bewoners zichtbaar een plek in je beleid? Dan werkt dat aanstekelijk. De volgende keer willen meer bewoners meedenken.
Aan de slag
Net als Facet ziet Met Yvette het nut, de noodzaak én de meerwaarde van bewonersparticipatie. Anno 2020 lijkt bewonersparticipatie soms echter alleen een doel op zich. Iets wat klakkeloos bij elk project of beleid gevraagd wordt. Bewonersparticipatie is geen wondermiddel, omdat het trending is. Het is zinvol en tegelijk ook kwetsbaar. Je kunt het maken of kraken. Dus bezint eer ge begint. Denk kritisch na of bewonersparticipatie meerwaarde heeft, niet alleen voor jouw gemeente maar ook voor haar bewoners. Dat zijn tenslotte ook gewoon mensen, zoals jij en ik.