Plastic. Waar je ook kijkt, overal zie je plastics. Veel producten die je dagelijks gebruikt zijn van dit haast onverwoestbare materiaal gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan verpakkingsmateriaal, meubelen, telefoons, speelgoed, cosmetica, auto-onderdelen, kleding, et cetera. Echter, het gebruik van plastic is niet duurzaam en heeft negatieve gezondheids- en milieueffecten (bron: TNO white paper). Ondanks dat de negatieve impact van het massagebruik van plastics in de samenleving bekend is, hebben we nog geen afscheid genomen van dit materiaal. Dit komt voornamelijk door het gebrek aan alternatieven. Huidige alternatieven presteren slechter of hebben een nóg grotere negatieve impact op het milieu (bron: TNO white paper). Naast het reduceren van het gebruik van plastic, is de overstap naar een circulair systeem voor plastic noodzakelijk. Ben je benieuwd wat een circulaire economie voor plastic inhoudt? Lees dan gauw verder!
Productie van plastics
Het massale gebruik van verschillende soorten plastics begon rond 1950. Sinds deze grootschalige introductie van plastic is er in 2017 in totaal al 8,3 miljard ton geproduceerd (bron: Plastic Soup Foundation). Hiervan is 6,3 miljard ton afval geworden, waarvan slechts 9% werd gerecycled en 12% is verbrand (bron: Plastic Soup Foundation). Het overgrote deel van het plastic afval (79%) kwam terecht op stortplaatsen of in de natuur. Als de huidige trend doorzet, zal er wereldwijd in totaal 34 miljard ton plastic geproduceerd zijn in 2050 (bron: Plastic Soup Foundation). We zullen de afvalverwerking van plastic niet meer kunnen bijhouden wanneer er alleen maar meer geproduceerd blijft worden.
Deze cijfers benadrukken de urgentie van het omgaan met plastics op een alternatieve manier.
Wat is een circulaire economie voor plastics?
Om de plasticvervuilingscrisis op te lossen, zijn fundamentele veranderingen noodzakelijk in hoe we met ons plastic omgaan. Een circulaire economie voor plastic is nodig, om te zorgen dat plastic nooit meer afval of vervuiling wordt.
In een circulair systeem blijven plastics in een open, half-open of gesloten loop, waardoor het plastic niet verdwijnt in de natuur (bron: Dutch Sustainable Growth Coalition). Enkele manieren om ervoor te zorgen dat plastic in het systeem blijft, zijn hergebruik en recycling.
Om een circulaire economie voor plastic te bewerkstelligen, zijn de volgende drie acties van belang (bron: PACE):
Het elimineren van alle onnodige plastic producten;
Innovaties die ervoor zorgen dat de plastics die we nog nodig hebben herbruikbaar, recyclebaar of composteerbaar zijn;
Al het plastic dat we nog gebruiken plaatsen in een circulair systeem, om plastic zo in de economie en uit het milieu te houden.
Acht oplossingen uit onderzoek van TNO
Om de transitie naar een circulaire economie voor plastics te realiseren zijn fundamentele veranderingen in het huidige systeem vereist. Op basis van onderzoeken, heeft TNO acht oplossingen geformuleerd om deze transitie te versnellen. Hieronder sommen we deze acht oplossingen op. (bron: TNO white paper):
- Pas circulair ontwerp toe op waardecycli en waardenetwerken
Waardeketens moeten opnieuw worden ingericht, omdat deze ketens op dit moment nog niet worden gesloten door de huidige recyclingtechnologieën. Daarnaast moeten circulaire waardecycli en netwerken opgezet worden waarin de activiteiten en infrastructuur van diverse betrokkenen worden samengebracht. - Stel true pricing verplicht
De verborgen kosten die gerelateerd zijn aan het gebruik van plastic (zoals milieu- en gezondheidsschade) worden momenteel niet meegerekend in de prijs voor producten. Het is van belang de verborgen kosten ook door te rekenen in deze prijs. Dit stimuleert de overgang naar circulaire plastics en het bewuster omgaan met plastic. - Breid de verantwoordelijkheid van de producent uit
Deze uitbreiding houdt in dat de verantwoordelijkheid van de producent (Extended Producer Responsibility) voor een product verlengd wordt tot het post-consumentenstadium in de levenscyclus van dat product. Dit betekent dat de producent ook na de verkoop aan de consument verantwoordelijk wordt gesteld voor het ontwikkelde product en hierbij gebruikte plastic. - Ontwikkel innovaties voor hoogwaardig recyclaat
Om recycling mogelijk te maken, moet de recyclingindustrie hoogwaardig recyclaat gaan produceren. Hierbij moet het huidige systeem op de schop, zowel de recyclingtechnieken als het inzamelen en sorteren van plastic. Innovaties spelen een belangrijke rol in deze verandering. - Stel eenvoudige en gestandaardiseerde eisen aan plastics en additieven
Door de standaardisatie van plastics en additieven zou de waardecyclus van plastic kunnen vereenvoudigen, waardoor er eerder sprake kan zijn van een closed loop. - Luister wat burgers en consumenten te zeggen hebben
De transitie naar circulair plastics is complex, om deze reden is het noodzakelijk dat burgers bij het proces betrokken worden en er naar hun stem geluisterd wordt. - Wees transparant over de kosten voor de consument
Het is van belang dat de ontwikkelingen op dit gebied op een transparante wijze worden gecommuniceerd naar de consument. - Garandeer een duidelijk, stabiel speelveld voor de lange termijn
De overgang naar een circulaire economie vraagt veel tijd en geld. De huidige wetgeving, die voornamelijk gericht is op afvalverwerking en niet op waardecreatie, belemmert deze transitie. Overheidsondersteuning is cruciaal voor het creëren van een lange-termijn speelveld.