De brommer wordt door velen gezien als een makkelijk vervoersmiddel voor de kleine afstand. Je verplaatst je snel door het drukke stadsverkeer en je hebt geen last van drukke parkeerplaatsen en hoge parkeerkosten. Bovendien maakt het mooie weer in de zomer het een stuk aantrekkelijker om de brommer te pakken voor bestemmingen in de omgeving. En de uitstoot is een stuk minder dan wanneer je de auto pakt, toch? Dat valt helaas tegen!
De brommer in Nederland
Op 1 januari 2022 telde Nederland ruim 1,3 miljoen brommers. In onderstaande grafiek is te zien hoe het aantal snorfietsen de afgelopen jaren is toegenomen. Ook het aantal bromfietsen zit sinds één jaar weer in de lift. De verwachting is dat deze trend zich voortzet.
Diverse steden in Nederland overwegen uiteenlopende (lokale) maatregelen in te zetten om overlast, gezondheidsrisico’s én de milieu-impact van de snelle tweewielers terug te dringen. In een aantal gemeenten is het gebruik van brommers al aan banden gelegd. Voorbeelden zijn Amsterdam en Den Haag, de eerste Nederlandse steden waar in de binnenstad een milieuzone geldt voor 2-takt brommers. Ook vanuit de Europese Unie wordt via wet- en regelgeving gestuurd op minder emissies (uitstoot van uitlaatgassen) van brommers: sinds 2017 zijn Euro 2 en Euro 3 brommers verboden. Dit beleid is nog verder verscherpt en vanaf 2020 is ook de verkoop van alle Euro 4 brommers verboden. Dit betekent dat alleen brommers met een brandstofmotor die voldoet aan Euro 5 (of beter) verkocht mogen worden.
Afbeelding bron: CBS
Uitstoot van de brommer
Een brommer is niet zo groot, waardoor veelal wordt gedacht dat ze niet zo schadelijk zijn voor het milieu. Echter, het antwoord van TNO zal je (waarschijnlijk zeer onaangenaam) verrassen. TNO heeft in 2017 onderzoek gedaan naar de emissiefactoren voor brommers. Uit dit onderzoek blijkt dat een gemiddelde 2-takt brommer vergelijkbare koolmonoxide (CO) emissies heeft als de gemiddelde 4-takt brommer. 2-takt brommers hebben echter wel fors hogere koolwaterstof en fijnstof (PM) emissies dan de 4-takt soort. De gemiddelde uitstoot van fijnstof van 2-takt brommers is zelfs twintig keer hoger dan de emissielimiet dat geldt voor moderne personenauto’s. Gelukkig kan je sinds 2018 geen 2-takt brommer meer kopen: vanwege de sterk verouderde technieken heeft deze de Euro 4 norm niet gehaald. Brommers moeten sinds 2020 voldoen aan de Euro 5 norm, die ervoor zorgt dat er ruim 60 % minder fijne deeltjes per kilometer uitgestoten mag worden ten opzichte van 2017 toen de Euro 3 norm gold. Oftewel er mag niet meer dan 1,0 gCO[1]/km, 0,10 gTHC[2]/km, 0,068 gNMHC[3]/km, 0,06 gNOx[4]/km, 0,005 gPM[5]/km en 6×1011 fijne deeltjes per kilometer uitstoten worden.
De huidige emissies van Euro 5 brommers zijn in verhouding te vergelijken met die van een moderne Euro 6 personenauto. Dit wil zeggen dat een kleine brommer nog altijd vervuilender rijdt dan een grote auto. Daarnaast rijden er nog altijd veel brommers rond die niet voldoen aan de normen voor Euro 3, Euro 4 of Euro 5! Dit is een probleem. In 2015 veroorzaakten brommers 31% van de verkeer gerelateerde CO-uitstoot in Amsterdam en 23% van de uitstoot van koolwaterstoffen. Landelijk droegen brommers in 2017 voor 5% bij aan de totale nationale CO- en koolwaterstofemissies. Deze cijfers zijn ook in 2022 nog steeds relevant, want op 1 januari 2022 waren er nog ruim 950.000 brommers met een bouwjaar van voor 2017, meer dan 70% van alle brommers in Nederland.
[1] Koolmonoxide
[2] Totale koolwaterstofverbindingen
[3] Koolwaterstofverbindingen zonder methaan
[4] Stikstofoxide verbindingen
[5] Fijnstof
Afbeelding bron: CBS
Gevolgen
De uitstoot van uitlaatgassen van benzinemotoren hebben allerlei directe en indirecte schadelijke gevolgen. Zoals al aangekaart, zorgen deze emissies voor gezondheidsrisico’s en hebben ze een behoorlijke milieu-impact. Zo is methaan een sterk broeikasgas, waarmee het van invloed is op het broeikaseffect (opwarming van onze aarde). Ook kan fijnstof (PM) via complexe processen bijdragen aan klimaatverandering. Stikstofoxiden (NOx) zorgt als uitstoot op zijn beurt voor ongewenste stikstofdepositie oftewel de deeltjes die in de lucht hangen, komen op de grond en in het water terecht en tasten de kwaliteit daarvan aan. Dit draagt bij aan de huidige stikstofcrisis. Daarnaast zorgt het kiezen voor de brommer boven de fiets voor minder lichaamsbeweging, wat een negatief effect kan hebben op je gezondheid. Maar dat niet alleen: naast minder lichaamsbeweging gaat de gezondheid ook achteruit door aandoeningen aan de luchtwegen door op een brommer te rijden of in de buurt van een brommer te fietsen of lopen. Luchtverontreiniging bestaande uit de uitstoot van uitlaatgassen van benzinemotoren, is volgens het RIVM gerelateerd aan 11% van de longkankersterfte, 8% van de post-neonatale sterfte (kinderen die doodgaan in hun eerste levensjaar), 6% van de totale verzuimdagen en 21% van alle bronchitispatiënten. Besluit je de fiets voortaan (vaker) te nemen, gebruik je de brommer minder en wil je ervan af? Bij verkoop van de brommer los je het probleem niet op. Het beste kan je er voor zorgen dat de brommer op een verantwoorde manier uit elkaar gehaald wordt.
Facet
Bij Facet hebben we experts op veel verschillende gebieden. Wij bieden een divers team dat duurzaamheidsvraagstukken op een eigen manier aanvliegt. Wil je als overheid weten wat Facet kan betekenen op het gebied van ontmoedigingsbeleid van brommers? Of wil je weten wat Facet kan bijdragen aan (het stimuleren van) duurzame mobiliteit binnen jouw gemeente of organisatie? Neem dan contact met ons op! Wij gaan graag het gesprek met je aan.